Jak dobrze zagospodarować przestrzeń miejską?

Postępująca urbanizacja sprawia, że władze miast coraz więcej uwagi poświęcają na odpowiednie zagospodarowanie przestrzeni miejskiej. Wiek XX koncentrował się wokół samochodów, dziś powraca się do odczuć i potrzeb mieszkańców. Czym jest przestrzeń miejska i jak ją dobrze zagospodarować?

Co to jest przestrzeń miejska?

Zdaniem Kazimierza Wejcherta przestrzeń miejską należy rozumieć jako fragmenty struktury miejskiej, w których może przebywać i przemieszczać się istota ludzka. Przestrzeń ta spełnia funkcję kulturotwórczą, bowiem stanowi obszar działania oraz podłoże różnorodnych procesów kulturowych.

Trudno jednoznacznie określić, co to jest przestrzeń miejska. Dla jednych będzie nim system komunikacyjny, dla innych architektura otoczenia, jeszcze inni stawiają na połączenie tych elementów w spójną całość.

Coraz większym zainteresowaniem ze strony władz miast cieszy się placemaking, czyli rewitalizacja i odnowienie terenów miejskich, aby stworzyć zrównoważoną przestrzeń miejską, którą przez lata zaniedbano i pozostawiono bez kontroli.

Jak zagospodarować przestrzeń miejską?

Przestrzeń miejska i jej organizacja to coraz częściej poruszany temat w trakcie posiedzeń władz miast. Najważniejszym punktem jest zachowanie spójności różnych jej elementów, ponieważ tylko harmonia i zrównoważenie potrafią wzbudzać w mieszkańcach pozytywne emocje, pozbawione odczucia przytłoczenia oraz tworzyć funkcjonalną, estetyczną i praktyczną miejską przestrzeń publiczną.

Przestrzeń miejska jako krajobraz kojarzy się z utrzymywaniem w jednolitym klimacie elementów architektury oraz terenów miejskich. Połączenia komunikacyjne, części mieszkalne oraz tereny zielone powinny ze sobą współgrać i tworzyć spójną całość – każdy z tych elementów powinien łączyć się ze sobą, a nie tworzyć oddzielne, różnorodne byty.

Cechy nowoczesnej przestrzeni miejskiej

Tradycyjna przestrzeń miejska koncentrowała się głównie na zaspokajaniu potrzeb samych mieszkańców, najczęściej tych zlokalizowanych wokół konkretnej lokalizacji. Takie podejście przyczyniało się do alienacji i rezygnowania z potrzeby realizacji bezpośrednich kontaktów pomiędzy uczestnikami życia społecznego.

Nowoczesna przestrzeń miejska pozwala nawiązywać określone reakcje nie tylko między mieszkańcami, ale również osobami przyjezdnymi – miejska przestrzeń turystyczna dla niektórych regionów stanowi główne, jeśli nie jedyne, źródło dochodu (np. kurorty nadmorskie).

Projekt przestrzeni miejskiej powinien zawierać nie tylko główne sieci komunikacyjne oraz części mieszkalne. Musi także uwzględniać walory rekreacyjne poprzez zapewnienie miejsca do wypoczynku, najlepiej w otoczeniu natury (np. przestrzeń miejska nad wodą), a także umożliwić realizację planów handlowych. Przede wszystkim jednak należy pamiętać, że nadrzędnym celem przestrzeni miejskiej jest umożliwienie nawiązywania relacji społecznych.

Zielona przestrzeń miejska

Kreatywna przestrzeń miejska stwarza mieszkańcom oraz osobom przyjezdnym szereg możliwości. Powinna zapewniać dostęp do różnych jej elementów bez większych problemów logistycznych (łatwa komunikacja, niekoniecznie samochodem), dając możliwość łagodnego przejścia z trybu podstawowego (praca i dom) do rekreacyjnego lub turystycznego.

Design przestrzeni miejskiej powinien być spójny w różnych lokalizacjach miasta. Mozaika różnych pomysłów niepowiązanych ze sobą tworzy jedynie paletę rozmaitych projektów na planie miasta, bez kontroli i pomysłu na ich połączenie. Nowoczesna przestrzeń miejska łączy w sobie styl urbanistyczny z rekreacją i elementami przyrody.

Coraz częściej odchodzi się od „betonozy” popularnej pod koniec XX wieku na rzecz zielonej przestrzeni miejskiej. Liczne badania wykazują, że obecność elementów przyrody w projekcie przestrzeni miejskiej pozwala obniżyć temperaturę miasta w miesiącach letnich. Ponadto drzewa neutralizują zanieczyszczenia powietrza (zapylenie jest niższe nawet o 75%). Obecność trawiastej przestrzeni miejskiej obniża stres i działa wyciszająco dzięki szumiącym liściom.

Meble miejskie w przestrzeni publicznej

Najlepsza przestrzeń miejska to taka, która została zaprojektowana w sposób przemyślany. W miejscach, w których zmiany przestrzenne do tej pory nie nastąpiły coraz chętniej sięga się po placemaking, aby spróbować naprawić to, czego przez lata nie potrafiono zmienić.

W każdej przestrzeni miejskiej ważną rolę pełnią meble miejskie, które sprzyjają nawiązywaniu i zacieśnianiu relacji społecznych. Tereny miejskie oraz okoliczne parki i place zabaw – wszędzie tam potrzebne są elementy małej architektury typu ławki (z oparciem lub bez), leżaki czy zestawy ogrodowe lub zestawy mebli ogrodowo-piknikowych znajdujące się w otoczeniu donic. Aby zachować porządek, konieczne jest ponadto odpowiednie ulokowanie koszy do segregacji odpadów oraz na psie odchody.